16 października 2025, czwartek, godz. 18:00, Dom Liter ul. Podwale 15, wstęp wolny
Spotkanie z Grażyną Plebanek wokół książki „Pola. Ukryte życie Apolonii Machczyńskiej-Świątek”
𝐂𝐳𝐲 𝐦𝐨ż𝐧𝐚 𝐝𝐨𝐭𝐫𝐳𝐞ć 𝐝𝐨 𝐤𝐨𝐫𝐳𝐞𝐧𝐢 𝐭𝐚𝐤 𝐠łę𝐛𝐨𝐤𝐨, ż𝐞 𝐧𝐚 𝐩𝐨𝐰𝐢𝐞𝐫𝐳𝐜𝐡𝐧𝐢 𝐧𝐢𝐞 𝐳𝐨𝐬𝐭𝐚ł𝐲 𝐣𝐮ż 𝐩𝐫𝐚𝐰𝐢𝐞 ż𝐚𝐝𝐧𝐞 ś𝐥𝐚𝐝𝐲? 𝐂𝐳𝐲 𝐦𝐨ż𝐧𝐚 𝐩𝐨𝐬𝐤ł𝐚𝐝𝐚ć 𝐧𝐚 𝐧𝐨𝐰𝐨 𝐫𝐨𝐝𝐳𝐢𝐧𝐧ą 𝐢 𝐳𝐛𝐢𝐨𝐫𝐨𝐰ą 𝐡𝐢𝐬𝐭𝐨𝐫𝐢ę?
Śmierć Apolonii Machczyńskiej-Świątek stała się częścią narodowego mitu. Rozstrzelana przez nazistów za ukrywanie Żydów, opisana w reportażu, w historii przeniesionej na deski teatru o jej życiu miał zdecydować rzekomy wybór ojca: zginie on albo córka. Ale publiczna opowieść o śmierci Poli nie oddaje prawdy. Ani o jej ostatnich godzinach, ani o życiu okrytym rodzinnym milczeniem, będącym wyrwą w przekazie pokoleń. Wnuczka Poli, pisarka Grażyna Plebanek, która o istnieniu babki dowiedziała się dopiero, gdy miała 10 lat, próbuje po dekadach zrekonstruować ten tajemniczy życiorys. Poszukiwania niespodziewanie łączą ją z rodziną, którą rozdzieliły wydarzenia z 1943 roku. Tam, gdzie faktów nie da się wiernie odzwierciedlić, autobiograficzny reportaż uzupełnia powieściowa narracja. Literacka wyobraźnia pomaga zbliżyć się do babci, inspirującej kobiety żyjącej na Plebankach, na przecięciu dwóch światów, której zabrakło w krajobrazie rodzinnego przekazu. Biografia Poli napisana przez jej wnuczkę nie tylko odkrywa na nowo bohaterkę opowieści o naszej historii, ale też przenosi nas do źródeł własnej pamięci.
𝐆𝐫𝐚ż𝐲𝐧𝐚 𝐏𝐥𝐞𝐛𝐚𝐧𝐞𝐤 – powieściopisarka, felietonistka, autorka scenariuszy filmowych, sztuk teatralnych i opowiadań, prezydentka Europejskiej Rady Pisarzy – organizacji zrzeszającej ponad 250 tys. twórców. Napisała m.in. bestsellerowe „Dziewczyny z Portofino”, „Nielegalne związki”, „Panią Furię” (która ukazała się we Francji, gdzie dostała nagrodę czytelników). Autorka esejów literackich, m.in. „Bruksela. Zwierzęcość w mieście”, „Rozbójniczki. Opowieść o ważnych kobietach”. Stała felietonistka tygodnika „Polityka” (od 2016 pisze felietony w duecie z Sylwią Chutnik) i „Wysokich Obcasów Extra”. Publikuje w języku polskim, angielskim, francuskim, niderlandzkim. Warszawianka, od 2005 mieszka w Brukseli. W latach 2000–2005 mieszkała w Sztokholmie.
Spotkanie z autorką poprowadzi Emilia Walczak. Wstęp wolny.
Książki Grażyny Plebanek będą dostępne w Domu Liter na stoisku księgarni Toniebajka.
